Z powodu Kaszubów niejeden badacz i etnograf rwał sobie włosy z  głowy. Do dziś nie udało się wiarygodnie dowieść skąd wzięła się nazwa tej grupy etnicznej, ani też co ona oznacza. Wiemy za to, że przywędrowała na dzisiejszy obszar Kaszub z Pomeranii, czyli z zachodu. Po raz pierwszy słowo Cassubie pojawiło się w połowie XIII w. na pieczęci książęcej władców Pomorza Zachodniego. Na pamiątkę owej pierwszej pisemnej wzmianki o Kaszubach z 19.03.1238 r. obchodzimy obecnie co roku w marcu Dzień Jedności Kaszubów. Jej autorem był papież Grzegorz IX, który nadał  książętom Pomorza Zachodniego tytuł „Dux Slavorum et Cassubia” (książę Słowian i Kaszub). Od tamtej pory wiele europejskich rodzin królewskich i książęcych używało tytułu księcia kaszubskiego i wendyjskiego. Nawet dzisiejsza Królowa Danii Małgorzata II używa między innymi tytułu księżnej Wenedów i Kaszubów! Zdaniem historyków znaczenie nazwy Kaszuby zatarło się w pamięci mieszkańców już w średniowieczu. Wiadomo natomiast, że od XIII w. Kaszubami nazywano ludność pochodzenia słowiańskiego mieszkającą na obszarze całego Pomorza Zachodniego, od Szczecina po Słupsk, a częściowo także na terenie Pomorza Zachodniego.

W XVI w. ludność mówiąca po kaszubsku mieszkała głównie na Pomorzu Środkowym – na ziemi Słupskiej, Sławieńskiej i części Koszalińskiej. Na Pomorzu Gdańskim książęta nie nosili tytułów „kaszubskich”, zaś Kaszubami nazywali ludność zamieszkującą tereny na zachód  od Gdańska, właśnie w regionie Słupska i Sławna (z Bytowem i Lęborkiem), który przez długi czas stanowił niewielkie, ale odrębne księstwo pomorskie (1368-1478). Wówczas też, równolegle, funkcjonowały dwie nazwy: Kaszubi i Wenedowie.

Dzisiaj etnicznie największym kaszubskim miastem jest Gdynia, w której mieszka 70 tys. Kaszubów (prawie 30% mieszkańców).

Według polskich lustracji skarbowych i granicznych z XVI-XVII w., mianem Kaszub określano zarówno wschodnie krańce Księstwa Pomorskiego (zachodniokaszubskiego), jak i część obszaru brandenburskiej Nowej Marchii, a także starostw Prus Królewskich należących do Polski.

*Kaszuby to nazwa określająca zarówno ziemię, jak i jej mieszkańców. Kaszubi przez wieki tworzyli  odrębną słowiańską grupę etniczną z oryginalnym językiem, kulturą materialną i duchową. Granice terenu, który zamieszkiwali, wyznaczały rzeki  od dolnej Wisły po dolną Odrę (Pomorze Zachodnie). W czasach nowożytnych obszar ten uległ zmianom, przesuwając swoje centrum od zachodu na wschód. Dzisiejsze Kaszuby są jedynie cząstką ich dawnego terytorium.

* Kaszubi tracili w przeszłości swoją podmiotowość, jednak przetrwali wszystkie tragedie i odzyskali ją po wiekach. Żyjąc współcześnie w zwartej wspólnocie na Pomorzu Gdańskim, w ramach województwa pomorskiego, nie zapominają o swoich korzeniach i szerszej wspólnocie Słowian Nadbałtyckich. Z tej rodziny kaszubscy bracia – Obodryci i Wieleci – dawni mieszkańcy współczesnej Meklemburgii i Pomorza Przedniego, żyją nadal w świadomości nie tylko niemieckich Meklemburczyków i Pomorzan, ale również w świadomości historycznej, w literaturze i tradycji Kaszubów i Pomorzan nad Wisłą.

*Nazwę Kaszuby na karty historii wprowadzili dominikanie i franciszkanie. Po raz pierwszy miało to miejsce w 1238 roku w dokumencie papieża Grzegorza IX, potwierdzającym nadanie księcia Bogusława, władcy Pomorza Zachodniego, posiadłości koło Stargardu Szczecińskiego na rzecz zakonu joannitów. Dzień wystawienia tegoż dokumentu – 19 marca, od początku XXI wieku, dla upamiętnienia udokumentowanej pierwszej obecności nazwy Kaszuby, obchodzony jest  jako Dzień Jedności Kaszubów.

*Kaszubska Szwajcaria, to tu mieści się moje Małe Warszkowo, która pod tą nazwą w granicach państwa jest znana. Obejmuje ona powiat kartuski z miasteczkiem Kartuzy. Jest bez dwóch zdań najpiękniejszą częścią krajobrazową Kaszub. Te tereny są już od lat celem turystów a Kartuzy rozwijają się jako uzdrowisko. Jest to zrozumiałe, iż klasztor kartuzów w 1382 r. w państwie Zakonu Krzyżackiego utworzył tutaj swoją siedzibę. Właśnie ten teren – perła krajobrazowej piękności nazwana została przez zakonników Raj Maryi.